1. WSTĘP
Samozatrudnieni po zarejestrowaniu działalności gospodarczej są zobowiązani do złożenia odpowiedniego formularza w oddziale ZUS:
Następnie, z reguły do 10 lub 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu prowadzenia działalności gospodarczej (w zależności, czy w przedsiębiorstwie są zatrudnieni pracownicy) Samozatrudnieni są zobowiązani do złożenia formularza ZUS DRA oraz opłacenia należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne.
Polski ustawodawca, celem wspierania początkujących przedsiębiorców, wprowadził przez okres 2 lat możliwość skorzystania ze znacznie obniżonych składek na ubezpieczenie społeczne. Podstawą wymiaru, od której obliczona jest składka na ubezpieczenie społeczne jest 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. W konsekwencji, opodatkowanie działalności gospodarczej jest znacznie korzystniejsze od opodatkowania pracowników zatrudnionych na umowy o pracę. Możliwość skorzystania z preferencyjnych składek ZUS podlega jednak ustawowym ograniczeniom (które w szczególności dotykają Samozatrudnionych).
Praktyczny przykład
Kasia jest inżynierem zajmującym się kontrolą generalnego wykonawcy z ramienia dewelopera. Kasia pracuje na zasadach opartych o umowę o pracę. Po pewnym czasie Kasia postanawia przenieść się do konkurencji. Kasia dostaje propozycję znaczącą przewyższającą jej dotychczasowe dochody. Kasia musi jednak podjąć prowadzenia się działalności gospodarczej i wystawiania faktury VAT na rzecz dewelopera, który zaproponował jej współpracę. Kasia zakłada firmę i przez dwa lata będzie płaciła miesięcznie stałe składki ZUS (rewaloryzowane co roku) w wysokości około 200 złotych na ubezpieczenie społeczne i 300 złotych na ubezpieczenie zdrowotne (w znacznej części odliczane od dochodu). Kasia po dwóch latach od założenia firmy będzie zobowiązana do opłacania dużego ZUS. Podstawowa stawka ZUS dla przedsiębiorców wynosi około 800 złotych ubezpieczenia społecznego i 300 złotych ubezpieczenia zdrowotnego (w znacznej części odliczonej jednak od dochodu) W przypadku, w którym deweloper, z którym współpracuje, nie podniesie Kasi wynagrodzenia, będzie ona zarabiać niższą kwotę wynagrodzenia po dwóch latach od założenia firmy.
2. WSTĘP DO PRZYKŁADOWYCH ROZLICZEŃ
Przypominam nasz stan faktyczny będący podstawą przykładowych rozliczeń udostępnionych na blogu. Podkreślony został fragment, którego dotyczą wypełniane dokumenty.
Jarosław Wspaniały, zamieszkały przy ulicy Jagiellońskiej 16 w Warszawie (03-719 , dzielnica Warszawa Praga) przez trzy lata pracował w Kancelarii Radcy Prawnego Henryka Wielkiego na umowie zlecenia. W związku ze zdaniem egzaminu radcowskiego, postanowił z dniem pierwszym czerwca 2016 założyć działalność gospodarczą pod nazwą Jarosław Wspaniały Radca Prawny. Przedmiotem działalności będzie świadczenie usług prawnych.
1. Jarosław Wspaniały wypełnił 31 maja 2016 r. w urzędzie gmin druk CEIDG-1, w którym zadeklarował rozliczenie podatku PIT na zasadach ogólnych i płatność zaliczek w okresach miesięcznych. 2. W dniu 1 czerwca 2016, Jarosław Wspaniały udał się do urzędu skarbowego właściwego dla jego miejsca zamieszkania i wypełnił formularz VAT-R rejestrując się na podatek VAT (wybierając rozliczenie miesięczne). 3. Tego samego dnia, Jarosław Wspaniały złożył w ZUS formularz ZUS ZUA i zarejestrował się jako płatnik tzw. małego ZUS. Zrezygnował z ubezpieczenia chorobowego. Tym samym skończył wszystkie podstawowe obowiązki rejestracyjne. Jarosław Wspaniały zamierzał w ramach działalności gospodarczej nadal świadczyć usługi dla byłego zleceniodawcy. Jarosław Wspaniały umówił się na wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 4.500 PLN powiększone o VAT (23%). Fakturę na Kancelarię Radcy Prawnego Henryka Wielkiego wystawił z końcem miesiąca (30 czerwca 2016 r). W pierwszym miesiącu prowadzenia działalności Jarosław Wspaniały poniósł koszty opłaty za telefon komórkowy w wysokości 150 PLN powiększona o VAT (23%; faktura z dnia 29 czerwca 2016 r.) oraz opłaty za korzystanie z sytemu informacji prawnej w wysokości 500 PLN powiększona o wartość VAT (23%; faktura z 30 czerwca 2016 r.). Z dniem pierwszy lipca 2016 r. Jarosław Wspaniały rozpoczął miesięczne ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych w okresie 1 czerwca 2016 – 30 czerwca 2016 r. Wypełnił: 1. Książkę Przychodów i Rozchodów (KPiR) oraz obliczył należny podatek PIT; 2. Ewidencję sprzedaży VAT; 3. Ewidencję zakupów VAT; 4. Na podstawie ewidencji zakupów i sprzedaży VAT wypełnił deklarację VAT-7 oraz zaniósł ją do właściwego urzędu skarbowego; 5. Deklarację ZUS DRA oraz zaniósł ją do właściwego organu ZUS Po wypełnieniu deklaracji, Jarosław Wspaniały: 1. Do 10 lipca 2016 r. zapłacił ZUS. 2. Do 20 lipca 2016 r. zapłacił zaliczkę na podatek PIT 3. Do 25 lipca 2016 r. zapłacił podatek VAT. |
3. PRZYKŁADOWO WYPEŁNIONA DEKLARACJA NA ZUS
Całościowa metodologia jak wypełnić deklarację ZUS DRA znajduje się na stronach ZUS – np. w praktycznym poradniku pod linkiem
Prawidłowo wypełnioną deklarację ZUS DRA dla Samozatrudnionego rozliczającego pierwszy miesiąc działalności można podejrzeć klikając w poniższy link.
Ponadto na dysku znajduje się pusty formularz do samodzielnego wypełnienia.
Wypełnienie deklaracji ZUS w formie papierowej, bez użycia udostępnionego przez ZUS programu płatnik, może przysporzyć nie lada wyzwania nawet dla sprawnego specjalisty ds. kadr i płac lub księgowego (zakresem ZUS objętych jest bowiem tak naprawdę klika ubezpieczeń – emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, fundusz pracy, zdrowotne każde z inną stawką, a często i podstawą). Podstawowym zagadnieniem jest właściwie zdefiniowanie podstawy wymiaru składki, a dopiero następnie referowanie do właściwego określenia i wskazania kwot w poszczególnych rubrykach.
Należy pamiętać, że Samozatrudniony z naszego przykładu ma prawo do niższych składek ZUS oraz nie zarejestrował się na ubezpieczenie chorobowego oraz jest zwolniony funduszu pracy.
Sporym ułatwieniem z rozliczeniem z ZUS jest możliwość jednokrotnego złożenia dokumentu ZUS DRA – w sytuacji, w której w następnych miesiącach rozliczeniowych, dane nie ulegają zmianie (a generalnie ulegają zmianie raz do roku, w całym jego ciągu płaci się stałą składkę, pod warunkiem braku prawa do skorzystania z ubezpieczenia chorobowego), nie ma obowiązku składania deklaracji rozliczeniowych.
4. PRZYKŁADOWY PRZELEW NA ZUS
Prawidłowo wypełnione przelewy na ZUS dla Samozatrudnionego rozpoczynającego działalność można podejrzeć klikając w poniższy link.
Pusty wzór przelewu został również zamieszczony na dysku.
Przelewy na konto właściwego organu ZUS należy dokonać 10 dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym.