22 cze Przejście z etatu na samozatrudnienie, a kwestia ZUS – casus adwokata
Jedną z głównych wątpliwości osób przechodzących z etatu na samozatrudnienie oraz świadczących następnie usługi na rzecz byłego pracodawcy jest obawa przed zakwestionowaniem przez ZUS prawa do skorzystania z preferencyjnej podstawy oskładkowania stanowiącej 30 procent minimalnego wynagrodzenia (w 2014 roku jest to 504 PLN). Różnica między wysokością składki na tzw. „małym ZUS”, a ZUS obowiązującym pozostałych przedsiębiorców jest znaczna i stanowi w przypadku opłacania ZUS bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 513,49 złotych miesięcznie (661,92 – 148,43, dane na 2014 rok).
Dlatego też kwestia prawa do skorzystania z preferencyjnej składki na ubezpieczenie społeczne wielokrotnie jest przedmiotem interpretacji indywidualnych wydawanych przez ZUS. Jedną z nich jest decyzja wydana przez oddział ZUS w Lublinie 19 listopada 2013 r. sygn. 1555/2013 (WPI/ 200000/451/1555/2013).
Przedmiotowa interpretacja dotyczy sytuacji aplikanta adwokackiego zatrudnionego na umowę o pracę, który to po pozytywnym zaliczeniu egzaminu adwokackiego otworzył własną działalność gospodarczą. Zgodnie z treścią wniosku, aplikant w ramach stosunku pracy zajmował się m.in. przygotowaniem projektów pism procesowych, umów, opinii prawnych, następnie sprawdzanych i korygowanych przez pracodawcę. Czasami prawnik zastępował przełożonych na rozprawach sądowych na podstawie upoważnienia i miał ograniczone kontakty z jego klientami. Po założeniu indywidualnej kancelarii adwokackiej prawnik zamierza świadczyć usługi na rzecz byłego zakładu pracy na podstawie umowy o współpracę. Zakres jego nowych zadań będzie obejmował samodzielne zawiadywanie konkretnymi sprawami sądowymi oraz obsługą klienta.
Oddział ZUS w Lublinie stwierdził, że prowadzący pozarolniczą działalność, który chce opłacać składki ZUS od niskiej podstawy, nie może wykonywać w we własnej firmie czynności tożsamych z tymi, jakie realizował na podstawie stosunku pracy dla byłego zakładu w bieżącym albo poprzednim roku kalendarzowym. Wystarczy przy tym, że przynajmniej jedna czynność wykonywana jest w ramach działalności i podczas stosunku pracy, aby stracić prawo do niższego ZUS. Niemniej jednak, zdaniem ZUS w sytuacji zadań przedstawionych przed aplikantem oraz adwokatem nie ma się do czynienia z tożsamymi, czy identycznymi obowiązkami. Sam fakt zatrudnienia na etacie pracownika (aplikanta adwokackiego) , a następnie wykonywanie m.in. na rzecz tej spółki, ale już przez adwokata, różnych czynności w żaden sposób nie może zostać uznane za odpowiadające czynnościom wcześniej wykonywanym przez tę osobę w stosunku pracy.
Jest to niezwykle korzystna interpretacja dla wszystkich samozatrudnionych, przede wszystkim z uwagi na to, iż pokazuje, że istnieje możliwość udowodnienia przez ZUS prawa do skorzystania z niższej podstawy oskładkowania.